Ρύπανση Υδάτινων Πόρων (Θεωρία)

Οι παρόντες σημειώσεις αναφέρονται στο Μάθημα Ρύπανση Υδάτινων Πόρων του νέου προγράμματος σπουδών του Τμήματος Τεχνολογίας Γεωπονίας του ΤΕΙ Ηπείρου.

Στον πρώτο κεφάλαιο γίνεται μια εισαγωγή αναφορικά με τους υδατικούς πόρους και τους κινδύνους που παρουσιάζονται και έχουν ως αποτέλεσμα της υποβάθμιση του περιβάλλοντος.

Στο δεύτερο κεφάλαιο αναλύονται τα υδάτινα οικοσυστήματα. Γίνεται μια κατηγοριοποίησή τους και αναλύονται τα γεωλογικά, φυσικά, βιολογικά και οικολογικά χαρακτηριστικά τους. Στο ίδιο κεφάλαιο περιγράφονται τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του νερού.

Στο τρίτο κεφάλαιο αναλύονται τα επιφανειακά ύδατα. Αρχικά αναφέρονται τα κυριότερα έργα αξιοποίησης των υδάτινων πόρων, ενώ στη συνέχεια περιγράφονται οι κυριότεροι ρύποι και οι μέθοδοι αντιμετώπισής τους, που παρουσιάζονται στα επιφανειακά υδάτινα οικοσυστήματα. Στο ίδιο κεφάλαιο αναλύεται και η οδηγία 2000/60 της ΕΚ που αναφέρεται στην διαχείριση των υδάτινων πόρων.

Στο τέταρτο κεφαλαίο αναλύονται τα υπόγεια νερά. Αρχικά περιγράφονται τα εδαφολογικά και υδραυλικά χαρακτηριστικά των υπόγειων υδροφόρων στρωμάτων. Στη συνέχεια αφού αναλυθούν οι βιολογικές ιδιότητες των υπόγειων νερών, περιγράφονται οι κυριότερες πηγές ρύπανσης των υπόγειων νερών. Επίσης, δίνονται οι κυριότερες μέθοδοι απορρύπανσης των υπόγειων νερών και των εδαφών.

Στο πέμπτο κεφάλαιο δίνεται έμφαση στα χαρακτηριστικά του αρδευτικού νερού. Δίνονται τα κριτήρια ποιότητας του αρδευτικού νερού, καθώς επίσης και τα κριτήρια ταξινόμησης αυτού. Στο ίδιο κεφάλαιο γίνεται επίσης αναφορά στη χρήση επεξεργασμένων αστικών λυμάτων για αρδευτικούς σκοπούς.

Στο έκτο κεφάλαιο περιγράφεται η περιβαλλοντική διάσταση των υδάτινων πόρων. Αναλύεται η σχέση των ποιοτικών χαρακτηριστικών των υδάτινων πόρων με το φυσικό περιβάλλον. Επίσης παρουσιάζονται οι επιπτώσεις των διαφόρων τεχνικών έργων και δραστηριοτήτων, που σχετίζονται με τους υδάτινους πόρους και το φυσικό περιβάλλον. Στο ίδιο κεφάλαιο περιγράφονται τα στάδια και το περιεχόμενο μιας Μελέτης ή Προμελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Τέλος στο παράρτημα των σημειώσεων δίνονται οι κυριότερες νομοθετικές διατάξεις (Ευρωπαϊκές και Εθνικές) που αφορούν την ποιότητα των υδάτινων πόρων και γενικότερα την προστασία του περιβάλλοντος.

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα :

• Έχει αποδεδειγμένη γνώση και κατανόηση θεμάτων που αφορούν ποιοτικά χαρακτηριστικά του νερού και της πηγές ρύπανσης αυτού
• Είναι σε θέση να χρησιμοποιεί τη γνώση και την κατανόηση που απέκτησε με τρόπο που δείχνει επαγγελματική προσέγγιση της εργασίας ή του επαγγέλματος του και να διαθέτει ικανότητες που κατά κανόνα αποδεικνύονται με την ανάπτυξη και υποστήριξη επιχειρημάτων και την επίλυση προβλημάτων ρύπανση των υδάτινων πόρων
• Είναι σε θέση να κοινοποιεί ιδέες προβλήματα και λύσεις που αφορούν την ποιότητα του νερού τόσο σε ειδικευμένο όσο και σε μη εξειδικευμένο κοινό.
• Έχει αναπτύξει εκείνες τις δεξιότητες απόκτησης γνώσεων, που του χρειάζονται για να συνεχίσει σε περαιτέρω σπουδές με μεγάλο βαθμό εξειδίκευσης στο συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο.

Αντωνόπουλος, Β., (2001). Ποιότητα και Ρύπανση Υπόγειων Νερών, Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη, σελ. 355.

Αντωνόπουλος, Β., Ζ., (2003): Υδραυλική περιβάλλοντος και ποιότητα επιφανειακών υδάτων, Εκδόσεις Γιαχούδη, Θεσσαλονίκη, σελ. 520.

Βαβίζος Γ., (2003): Περιβάλλον – Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Εκδόσεις Παπασωτηρίου, Αθήνα.

Γιαννόπουλος Σ. (2005): Μαθήματα Τεχνικής Υδρολογίας, Τμήμα Εκδόσεων Α.Π.Θ., σελ.154.

Γιαννόπουλος, Σ., (2003): Σημειώσεις για το μάθημα Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Υδραυλικών Έργων, Τμήμα Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, σελ. 173.

Δημόπουλος Γ.Χ. (1986): Τεχνική Γεωλογία, (Εκδ.) Γιαχούδη, Θεσσαλονίκη, σελ. 344.

Ζανάκη Κ., 1996. Έλεγχος Ποιότητας Νερού, Εκδόσεις ΙΩΝ,  Αθήνα.

Καββαδάς, Μ., (1996): Στοιχεία Περιβαλλοντικής Γεωτεχνικής. ΕΜΠ.

Καλλέργης, Γ. (1984): Επιχειρησιακή Υδρογεωλογία, 1η έκδοση, Τ.Ε.Ε., Αθήνα.

Καλλέργης, Γ., (2001): Εφαρμοσμένη-Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία, 2^η έκδοση, τόμος Α, Β, Γ, Τ.Ε.Ε., Αθήνα

Καλλιώρας, Α., (2007): Διαχείριση υπόγειων υδατικών πόρων σε υδροφόρους που υπόκεινται σε καθεστώς θαλάσσιας διείσδυσης. Η περίπτωση του Δυτικού παράκτιου τμήματος του Νομού Ροδόπης, Διδακτορική Διατριβή, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Δ.Π.Θ., Ξάνθη, σελ. 280. 

Κόλλιας, Σ.Π., (1982): Επεξεργασία ύδατος. Β' Έκδοση.

Κουτσογιάννης, Δ., Ξανθόπουλος, Θ., (1999): Τεχνική Υδρολογία ΕΜΠ, Αθήνα, σελ. 418.

Λαμπράκης, Ν., Τηνιακός, Λ., Λαζάρου, Α., Καλλέργης, Γ., (1997): Νιτρορρύπανση αγροτικής προέλευσης στα υπόγεια νερά (Πελοπόννησος). Πρακτικά 4^ου Υδρογεωλογικού Συνεδρίου, Θεσσαλονίκη, σελ. 163-178.

Λατινόπουλος Π., (1995): Υδρολογία Υπόγειων Νερων, Σε: Τσακίρης Γ. (Εκδ.), Υδατικοί Πόροι: Ι Τεχνική Υδρολογία, Εκδόσεις Συμμετρία, Αθήνα, σελ. 309-334.

Λέκκας Θ.Δ., (1996), Περιβαλλοντική Μηχανική Ι,  Διαχείριση Υδατικών Πόρων, ΚΟΣΜΟΣ ΠΕΜΕΡ ΕΠΕ, Αθήνα, ISBN 960-85905-0-7, σελίδες 676.

Μοντεσάντου Β. (1999): Ποταμολογία. Σημειώσεις για το μάθημα της Λιμνολογίας. Τομέας Οικολογίας και Ταξινομικής, Βιολογικό Τμήμα Πανεπιστημίου Αθηνών. 99 σελίδες και παράρτημα.

Μυριούνης, Χ., (2004a): Υδρογεωλογική μελέτη καρστικής πηγής και καρστικής περιοχής Βογατσικού Καστοριάς, Διατριβή Ειδίκευσης, Τμήμα Γεωλογίας, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, σελ. 122.

Μυριούνης, Χ., (2004b): Μαθηματικά μοντέλα προσομοίωσης των υδατικών πόρων, Σεμινάριο, Π.Μ.Σ. Εφαρμοσμένη και Περιβαλλοντική Γεωλογία, Τμήμα Γεωλογίας, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, σελ. 130.

Μυριούνης, Χ., (2008a): Υδρογεωλογική και υδροχημική διερεύνηση των υπογείων νερών της παράκτιας ζώνης της υδρολογικής λεκάνης Αλμυρού Μαγνησίας, Διδακτορική διατριβή, Τμήμα Γεωλογίας, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, σελ. 379.

Μυριούνης, Χ., (2008b): Μελέτη του Δικτύου Αποχέτευσης Ομβρίων και Ακαθάρτων Δήμου Συκεών, Ν. Θεσσαλονίκης με G.I.S. κα συστήματα CAD, Διπλωματική εργασία, Τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών, Τομέας Συγκοινωνιακών και Υδραυλικών Έργων, Α.Π.Θ., Θεσσαλονίκη, σελ. 416.

Παναγιωτίδης, Π. και ∆ημητρακόπουλος, Α., (1999): Υδρολογία. Κεφ. 3 στο βιβλίο Εισαγωγή στο Φυσικό και Ανθρωπογενές Περιβάλλον Τόμος Α. Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο. Σελίδες 147-207.

Παναγιωτίδης, Π., (2000): Τύποι υδατικών οικοσυστημάτων, Διατμηματικό πρόγραμμα σπουδών Επιστήμη και τεχνολογία υδατικών πόρων, Ε.Μ.Π., σελ. 29.

Πανίλας, Σ., (1998): Υδρογεωλογικά Προβλήματα κατά την εκμετάλλευση Λιγνιτικών κοιτασμάτων με τη μέθοδο της ανοιχτής εκσκαφής. Η περίπτωση του λιγνιτικού κοιτάσματος Δράμας, Διδακτορική διατριβή, Τμήμα Γεωλογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών, σελ. 209.

Πανώρας, Α., Ηλίας, Α., (1999): Άρδευση με επεξεργασμένα υγρά απόβλητα, Ινστιτούτο Εγγείων Βελτιώσεων, Θεσσαλονίκη, σελ. 175.

Τερζίδης, Γ., Καραμούζης, Δ., (1985): Υδραυλική Υπογείων Νερών, Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη.

Τσακίρης, Γ., (1996): Διαχείριση Υδατικών Πόρων μεγάλης κλίμακας, Πρακτικά συνεδρίου , Λάρισσα.

Τσακίρης, Γ., (2004): Υδατικοί πόροι - ποιότητα αρδευτικού νερού, Εκδόσεις ΕΜΠ, σελ.17, Αθήνα.

Φάττα Δ.Κ. (1998): Ανάπτυξη μεθοδολογίας για την εκτίμηση της ρύπανσης των υπόγειων υδάτων σε χώρους απόρριψης αποβλήτων, Διδακτορική διατριβή στο τμήμα Χημικών Μηχανικών στο Εθν. Μετσόβιο Πολυτεχνίο, Αθήνα.

Χρηστίδης Χ., (2007): Ρύπανση υπόγειων υδάτων, Εργασία ΠΜΣ Γεωπληροφορική, κατεύθυνση Υδατικοί Πόροι, Τμήμα Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών, σελ. 82.

Χριστούλας, Δ. (1991): Ρύπανση των υδάτων και αντιρρυπαντική τεχνολογία. Εκδ. Συμεών. Αθήνα.

Ψιλοβίκος Α. (1984): Μαθήματα Ιζηματολογίας, (Εκδ.) Υπηρεσία Δημοσιευμάτων Α.Π.Θ., σελ. 131.

Χρήση διαλέξεων 

Γραπτή τελική εξέταση  που περιλαμβάνει:

-     Ερωτήσεις ανάπτυξης θεμάτων σε γνωστή ύλη προτεινόμενης βιβλιογραφίας.

-     Ερωτήσεις που απαιτούν σύνθεση πληροφοριών και κριτική σκέψη από το φοιτητή.

Δεν χρειάζεται προαπαιτούμενη γνώση.

Αν. Καθηγητής Μενέλαος Θεοχάρης

http://theoxar.weebly.com

Οι φοιτητές του Τμήματος Τεχνολόγων Γεωπόνων

Αντωνόπουλος, Β., (2001). Ποιότητα και Ρύπανση Υπόγειων Νερών, Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη, σελ. 355.

Αντωνόπουλος, Β., Ζ., (2003): Υδραυλική περιβάλλοντος και ποιότητα επιφανειακών υδάτων, Εκδόσεις Γιαχούδη, Θεσσαλονίκη, σελ. 520.

Βαβίζος Γ., (2003): Περιβάλλον – Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Εκδόσεις Παπασωτηρίου, Αθήνα.

Ζανάκη Κ., 1996. Έλεγχος Ποιότητας Νερού, Εκδόσεις ΙΩΝ,  Αθήνα.

Καββαδάς, Μ., (1996): Στοιχεία Περιβαλλοντικής Γεωτεχνικής. ΕΜΠ.

Καλλέργης, Γ. (1984): Επιχειρησιακή Υδρογεωλογία, 1η έκδοση, Τ.Ε.Ε., Αθήνα.

Καλλέργης, Γ., (2001): Εφαρμοσμένη-Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία, 2^η έκδοση, τόμος Α, Β, Γ, Τ.Ε.Ε., Αθήνα

Τερζίδης, Γ., Καραμούζης, Δ., (1985): Υδραυλική Υπογείων Νερών, Εκδόσεις Ζήτη, Θεσσαλονίκη.

Τσακίρης, Γ., (1996): Διαχείριση Υδατικών Πόρων μεγάλης κλίμακας, Πρακτικά συνεδρίου , Λάρισσα.

Τσακίρης, Γ., (2004): Υδατικοί πόροι - ποιότητα αρδευτικού νερού, Εκδόσεις ΕΜΠ, σελ.17, Αθήνα.